Leo Eland over vrijwilligers: ‘Ze zijn de zenuwen, het gevoel, van de samenleving’

Leo Eland, voormalig juryvoorzitter van de Jo Post Prijs en de Vrijwilligersprijs vertelt uitgebreid over het belang van vrijwilligers.

Het is heel duidelijk! Dit is een onderwerp dat hem enorm nauw aan het hart ligt. Je merkt het continu als je met Leo Eland spreekt. Zijn ogen beginnen te glimmen, het volume van zijn fluweelzachte stem wordt een beetje opgedraaid. “Vrijwilligers? Ze zijn de zenuwen, het gevoel, van de samenleving. Van essentieel belang dus. Ik heb me daar dus ook altijd heel graag hard voor willen maken.” We praten nog éénmaal uitgebreid over de jaren dat deze oud-burgemeester van de gemeente Epe juryvoorzitter was van de Vrijwilligersprijs Epe en de Jo Post Prijs.

Leo Eland stopte vorig jaar als juryvoorzitter van de twee belangrijke Eper prijzen die individuele vrijwilligers (Vrijwilligersprijs) en groepen (Jo Post Prijs) in het zonnetje zetten. Hij droeg de voorzittershamer over aan wethouder Jan Aalbers. Vanwege corona ging die overdracht redelijk geruisloos en zonder al te veel aandacht. In dit interview vertelt de oud-burgemeester vol vuur over deze prachtige functie. “Voor mezelf geldt, bij alle nevenfuncties die ik bekleed heb: je pakt de rol die vertolkt wat je als persoon voor de samenleving wilt betekenen. Dit hoorde kennelijk echt bij mij.”

Vijftien jaar na zijn vervroegde pensioen is de 77-jarige Leo Eland met diverse nevenfuncties en (vrijwilligers)klussen gestopt. Dus ook met het voorzitterschap van deze prachtige Eper prijzen. “Mijn visie: je moet niet wachten tot je moet. Je moet afscheid nemen als het nog kan. In 2006 had ik nog zo’n vijftien nevenfuncties. Nu geen één meer. Ik kan en wil me volledig op mijn vrouw en de rest van het gezin richten. Belangrijk om daarbij aan te vullen: ik vind het prachtig om al die jaren juryvoorzitter van deze beide prijzen te zijn geweest. Maar het gaat natuurlijk niet om mij. Of om mijn opvolger. Het gaat om de waardering die deze prijzen uitstralen. Ik ben er dus ook zeer trots op dat de gemeente Epe deze prijzen heeft.”

Naast het ‘in het zonnetje zetten’ van één van de vele Epenaren of groepen die iets voor anderen willen betekenen, hebben de oorkondes nog een belangrijk doel, vindt Eland. “Je brengt het belang van vrijwilligerswerk op deze manieren onder de aandacht. Het is daarom bovenal ‘een dankjewel’ namens de samenleving.” Soms is het best moeilijk uit te leggen dat ‘het ene werk wel betaald wordt en het andere werk niet ’, vindt hij. “Daarom is het ook zo wezenlijk om vooral die laatste categorie wat extra aandacht te geven.” Voor de Vrijwilligersprijs worden jaarlijks acht personen uit de gemeente geselecteerd. Ze komen eerst met een interview van Dick van der Veen in de publiciteit (onder andere op de site van de organiserende partijen, gemeente Epe en EpeDoet!). Vervolgens nodigt de jury de geselecteerde personen uit voor een gesprek. “Wat blijkt? Veel voorgedragen vrijwilligers hebben dezelfde reactie: ‘Waarom ben je eigenlijk bij mij terecht gekomen? Er zijn zo veel anderen die misschien wel veel meer vrijwilligerswerk doen, dan ik’. Het moet gezegd: wij hebben altijd meegewogen dat het niet per se om de hoeveelheid uren vrijwilligerswerk te maken moet hebben. Bij iedere vrijwilliger is de betaling namelijk gelijk. Het betalingsmiddel is de valuta genaamd dankbaarheid.”

Een échte vrijwilliger wordt dus ook niet gevraagd voor een functie, weet Eland. “Een échte vrijwilliger doet sowieso al mee. Ze hebben open ogen, ze hebben aandacht voor een ander. Ze willen zonder twijfel met woord en daad iets voor een ander betekenen.” Wat volgens Leo Eland misschien wel het mooiste aspect was aan deze functie? “Elke keer vond ik het geweldig om de genomineerden en de winnaars van de Vrijwilligersprijs en van de Jo Post Prijs te verrassen. Zo’n nominatie, oorkonde of beeldje is altijd een ongelofelijke emotionele waardering voor genomineerden en winnaars. Helemaal wanneer je dat niet verwacht.”

Mooi aspect aan dit gesprek? Een zelfde verrassing staat ook voor Leo Eland zelf op het menu als zijn opvolger Jan Aalbers tijdens dit het interview gesprek ineens komt binnenlopen. “De afgelopen periode was jij degene die anderen verraste als juryvoorzitter. Nu heb ik geprobeerd om jou te verrassen. Het is een beproefde tactiek om in stijl te kunnen vertellen dat jij jarenlang voorvechter bent geweest voor alle vrijwilligers in de gemeente.” Leo Eland reageert verbaasd. “Poeh. Dit zag ik niet aankomen.” Het volume van zijn fluwelen stemgeluid gaat ineens omlaag. Voor al zijn werk ontvangt hij een bos bloemen en een uniek beeldje dat de treffende titel Dank draagt. De ex-juryvoorzitter is er stil van. “Dit is prachtig. Ik heb het heel graag gedaan. Het beeldje krijgt een prominent plekje thuis, zodat ik iedere dag indirect geconfronteerd blijf worden met al die Eper vrijwilligers.”

Bron: Gemeente Epe